Prefabrik ya da klasik yapılar fark etmeksizin inşaatın en önemli aşamalarından biri subasman (ya da subbasman) uygulamasıdır. Yapının temel ve zeminle ilk temasını oluşturan bu katman, hem taşıyıcılığı hem de su ve nem yalıtımı açısından kritik rol oynar. Bu yazıda "Subasman nedir?", "Subasman betonu nasıl dökülür?" ve "Subasman neden bu kadar önemlidir?" gibi sorulara kapsamlı yanıtlar sunacağız.
1. Subasman Nedir?
Subasman, bir yapının temelinin üzerine gelen ve yapıyı yerden belirli bir yüksekliğe taşıyan betonarme yükselti katmanıdır. Temelin üstüne inşa edilen bu bölüm, yapının alt zeminden doğrudan etkilenmesini önler. Özellikle rutubetli veya yağış alan bölgelerde, yapıyı nemden, sudan ve don olaylarından korumak için büyük önem taşır.
2. Subasman Betonunun Fonksiyonları
a. Yalıtım Görevi: Subasman, yapının tabanını yerle doğrudan temas ettirmediği için ısı ve nem geçişini minimize eder. Böylece daha sağlıklı bir iç mekan ortamı sağlar.
b. Yük Taşıma: Subasman, yapının ağırlığını zemine eşit ve dengeli biçimde dağıtarak temelin yük taşıma kapasitesini artırır.
c. Yükseltilmiş Yaşam Alanı: Özellikle eğimli veya eğilime yakın arazilerde, yapı yüzeyini dengelemek ve estetik bir görünüm sağlamak için subasman uygulaması tercih edilir.
d. Estetik ve Pratiklik: Subasman duvarı, binanın dış görünümüne katkı sunar. Ayrıca binanın alt kısmında havalandırma, tesisat geçişleri gibi işlemler için alan sağlar.
3. Subasman Nasıl Yapılır?
Adım 1: Zeminin tesviyesi ve kazı çalışmaları tamamlanır. Zemin, statik projeye göre düzlenir.
Adım 2: Temel kalıpları hazırlanır ve temel beton dökülür. Temel demir donatıları projeye uygun olarak yerleştirilir.
Adım 3: Temelin üstüne gelecek şekilde subasman duvarları inşa edilir. Bu duvarlar betonarme veya briket duvar olabilir.
Adım 4: İç kısım dolgu malzemesiyle doldurulur (mıcır, kum, stabilize). Üzerine subasman beton dökümü gerçekleştirilir. Bu katmanın kalınlığı genellikle 10–15 cm arasında değişir.
Adım 5: Yalıtım malzemeleri (membran, strafor, XPS, drenaj levhası vs.) uygulanarak su ve ısı izolasyonu sağlanır.
4. Subasman Kalınlığı ve Özellikleri
2025 yılı itibarıyla prefabrik yapılarda tavsiye edilen subasman kalınlığı:
İç ve dış duvar altında toplam: 20 cm (her biri 10 cm)
Yük taşıyıcı kolonlar altında: 30–40 cm
Subasman betonu C25 veya C30 sınıfı betonla dökülmelidir. Beton içerisine çelik hasır veya nervürlü demir donatı yerleştirilerek mukavemet artırılır.
5. Subasman Ne Kadar Tutar? (2025 Tahmini)
Subasman maliyeti, malzeme, kalıp, demir ve işçilik dahil olarak m² başına:
Ortalama 1.200 TL – 1.800 TL arası
100 m² bir yapı için: 120.000 TL – 180.000 TL
Bu fiyatlara su yalıtımı ve dolgu malzemesi genellikle dahildir.
6. Subasman Yaptırırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Zemin Etüdü Şarttır: Subasman yapılmadan önce zemin taşıma kapasitesi belirlenmelidir.
İzolasyonsuz Subasman Yapılmamalı: Su yalıtımı eksik yapılan subasmanlarda uzun vadede rutubet, çürüme ve izolasyon problemleri kaçınılmazdır.
Yetkin Ekip Şart: Subasman düzgün yapılmadığında üzerine gelecek yapı da sorun yaşayacaktır. Dolayısıyla mühendislik hizmeti şarttır.